In de regio Zaanstreek-Waterland werken gemeenten, zorgorganisaties en maatschappelijke partners intensief samen aan de uitvoering van het Integraal Zorgakkoord (IZA). Eén van de opgaven is Gelukkig en Gezond Opgroeien. Binnen die opgave willen de partijen samenwerken aan een stabiele en gezonde leefomgeving voor de opgroeiende jeugd.
De zeven gemeenten van de regio Zaanstreek-Waterland willen in het kader van deze opgave toewerken naar een regionale samenwerking op preventie jeugd. Zij hebben daarvoor geen formele werkorganisatie. Voor deze opdracht is de formele opdrachtgever de gemeente Edam-Volendam. De projectleider opereert namens en voor het hele netwerk rondom preventie jeugd en stemt werkzaamheden af met de betrokken beleidsmedewerkers/projectleiders van de zeven gemeenten en de IZA-opgaveregisseur en bestuurlijk ambassadeur Gelukkig en Gezond Opgroeien.
Opdracht
De zeven gemeenten in de regio Zaanstreek-Waterland willen toewerken naar een regionale aanpak op preventie jeugd. De doelstellingen? Heel simpel: jongeren die gezond en veerkrachtig opgroeien. Die zich prettig voelen, plezier maken, hun weg weten te vinden in de online wereld, geen stress hebben over geld of groepsdruk, en die zich kunnen weren tegen verleidingen als middelengebruik, vroegtijdig alcoholgebruik en de wereld van het snelle geld en criminaliteit. Kortom: jongeren die hun schooltijd met vertrouwen en succes doorlopen.
Klinkt als een droom? Misschien. Maar het is er eentje waar we werk van maken. We maken van die droom een gezamenlijke opdracht. Niet door nóg een los project te starten, maar door één duidelijke, preventieve koers voor álle jongeren in de regio.
We zien namelijk dat het niet vanzelf goed gaat. De helft van de jongeren in Zaanstreek-Waterland voelt zich vaak gestrest, vooral door school. 15% is ‘problematisch eenzaam’. En elke dag minimaal een uur sporten of bewegen is niet de standaard: slechts 40% van de jongeren doet dat wel en 60% dus niet. Het vape-gebruik neemt toe. In 2023 vapete 7% van de jongeren wekelijks. In 2021 was dat nog 2% (GGD Gezondheidsmonitor Jeugd).
De cijfers vertellen een helder verhaal: als samenleving móeten we de omstandigheden (omgeving) waarin jongeren opgroeien fundamenteel verbeteren. De druk op jongeren neemt toe – en dat zien we ook terug in het toenemend gebruik van jeugdhulp. Die groeiende jeugdhulp is geen toevalligheid, maar een signaal dat we niet kunnen negeren. Preventie moet daarom niet iets vrijblijvends zijn, maar de basis van ons jeugdbeleid. Voorkomen is niet alleen beter, maar ook veel duurzamer dan genezen.
Er gebeuren al heel veel mooie dingen lokaal en regionaal: OKO, VIOS, Gezonde School en JOGG. Dus nee, we starten geen nieuw project. Wat we wél doen, is werken aan een gezamenlijke werkwijze die structuur en samenhang brengt tussen al die verschillende initiatieven. Zo werken we samen aan gedeelde doelen, spreken we één taal en hebben we daarvoor een helder proces dat houvast biedt aan professionals, beleidsmakers en bestuurders. We brengen focus aan, verbinden bestaande initiatieven en bouwen aan een stevige regionale samenwerking op het gebied van preventief jeugdbeleid.
Zo creëren we samen een omgeving die jongeren structureel ondersteunt op een laagdrempelige en overzichtelijke manier – thuis, op school en in de wijk. We doen lokaal wat lokaal kan en regionaal wat regionaal effectiever en efficiënter is.
Voor deze ontwikkeling zoeken de gemeenten een regionaal projectleider die de regionale samenwerking rondom preventief jeugdbeleid organiseert, regisseert en coördineert. Op onafhankelijke basis, maar wel in samenspraak met het betrokken netwerk.
Taken:
Overzicht en structuur bieden
Lokale beleidsmedewerkers ondersteunen met het verbinden van de regionale werkwijze met lokale doelstellingen en ondersteunen in de contacten met de lokale netwerken (De behoefte en inzet zal per gemeente verschillen. De projectleider bespreekt per gemeente wat er nodig is en hoe de projectleider goed kan aansluiten bij de lokale context.)
Goed verwachtingenmanagement richting partners, jongeren en andere betrokkenen (bijvoorbeeld dat de gemeenten moeten werken binnen bestaande financiële kaders).
Dialoogsessies (communitybuilding) organiseren in samenspraak met de lokale beleidsmedewerkers.
Organiseren van regionale activiteiten en ondersteuningsaanbod passend bij de regionale behoeften.
Samen met de gemeenten komen tot een voorstel voor de regionale samenwerking na 2026.
Resultaat:
Samenhangend regionaal beleid met ruimte voor lokale verschillen
Borging van de gekozen aanpak (organisatie, kwaliteit, financiering)
Duurzame inzet van middelen
Regionaal preventie-aanbod
Dalend gebruik jeugdhulp
Dalend aantal ‘zorgelijke signalen’ (alcoholgebruik, mentale gezondheid, etc.)